Statius

Thebaid 1.562-669 (c.92 AD)

Coroebus slays a baby-devouring lamia sent by Apollo against Argos.

postquam caerulei sinuosa volumina monstri,
terrigenam Pythona deus septem orbibus atris
amplexum Delphos squamisque annosa ferentem
robora, Castaliis dum fontibus ore trisuleo
fusus hiat nigro sitiens alimenta veneno,
perculit, absumptis numerosa in vulnera telis,
Cirrhaeique dedit centum per iugera campi
vix tandem explieitum, nova deinde piacula caedis
perquirens nostri tecta haud opulenta Crotopi
attigit, huic primis et pubem ineuntibus annis
mira decore pios servabat nata penates
intemerata toris, felix, si Delia numquam
furta nec occultum Phoebo sociasset amorem!
namque ut passa deum Nemeaei ad fluminis undam,
bis quinos plena eum fronte resumeret orbes
Cynthia, sidereum Latonae feta nepotem
edidit; ac poenae metuens—neque enim ille coactis
donasset thalamis veniam pater—avia rura
eligit ae natum saepta inter ovilia furtim
montivago pecoris custodi mandat alendum.
non tibi digna, puer, generis cunabula tanti
gramineos dedit herba toros et vimine querno
texta domus; clausa arbutei sub cortice libri
membra tepent, suadetque leves cava fistula somnos,
et pecori commune solum, sed fata nec illum
concessere larem: viridi nam caespite terrae
proiectum temere et patulo caelum ore trahentem
dira canum rabies, morsu depasta cruento,
dissicit. hic vero attonitas ut nuntius aures
matris adit, pulsi ex animo genitorque pudorque
et metus: ipsa ultro saevis plangoribus amens
tecta replet, vacuumque ferens velamine pectus
occurrit confessa patri; nec motus et atro
imperat—infandum!—cupientem occumbere leto.
sero memor thalami maestae solacia morti,
Phoebe, paras monstrum infandis Acheronte sub imo
conceptum Eumenidum thalamis, cui virginis ora
pectoraque; aeternum stridens a veitice surgit
et ferrugineam frontem discriminat anguis.
haec tum dira lues nocturno squalida passu
inlabi thalamis, animasque a stirpe recentes
abripere altricum gremiis morsuque cruento
devesei et multum patrio pinguescere luctu,
haud tulit armorum praestans animique Coroebus
seque ultro lectis iuvenum, qui robore primi
famam posthabita faciles extendere vita,
obtulit, illa novos ibat populata penates
portarum in bivio—lateri duo corpora parvum
dependent, et iam unca manus vitalibus haeret
ferratique ungues tenero sub corde tepescunt—:
obvius huic, latus omne virum stipante corona,
fit iuvenis, ferrumque ingens sub pectore duro
condidit, atque imas animae mucrone corusco
scrutatus latebras tandem sua monstra profundo
reddit habere Iovi. iuvat ire et visere iuxta
liventes in morte oculos uterique nefandam
proluviem et crasso squalentia pectora tabo,
qua nostrae cecidere animae, stupet Inacha pubes,
magnaque post lacrimas etiamnum gaudia pallent.
hi trabibus duris, solacia vana dolori,
proterere exanimos artus asprosque molares
deculcare genis: nequit iram explere potestas,
illam et nocturno circum stridore volantes
impastae fugistis aves, rabidamque canum vim
oraque sicca ferunt trepidorum inhiasse luporum,
saevior in miseros, fatis ultricis ademptae
Delius insurgit, summaque biverticis umbra
Parnassi residens arcu crudelis iniquo
pestifera arma iacit, camposque et celsa Cyclopum
tecta superiecto nebularum incendit amictu,
labuntur dulces animae, Mors fila Sororum
ense metit captamque tenens fert manibus urbem,
quaerenti, quae causa, duci, quis ab aethere laevus
ignis et in totum regnaret Sirius annum,
idem auctor Paean rursus iubet ire cruento
inferias monstro iuvenes, qui caede potiti,
fortunate animi longumque in saecula digne
promeriture diem! non tu pia degener arma
occulis aut certae trepidas occurrere morti.
comminus ora ferens Cirrhaei in limine templi
constitit et sacras ita vocibus asperat iras:
‘non missus, Thymbraee, tuos supplexve penates
advenio: mea me pietas et conscia virtus
has egere vias. ego sum, qui caede subegi,
Phoebe, tuum mortale nefas, quem nubibus atris
et squalente die, nigra quem tabe sinistri
quaeris, inique, poli. quodsi monstra effera magnis
cara adeo superis, iacturaque vilior orbi
mors hominum et saevo tanta inclementia caelo est,
quid meruere Argi? me, me, divum optime, solum
obiecisse caput fatis praestabat, an illud
lene magis cordi, quod desolata domorum
tecta vides, ignique datis cultoribus omnis
lucet ager? sed quid fando tua tela manusque
demoror? exspectant matres, supremaque fiunt
vota mihi. satis est: merui, ne parcere velles.
proinde move pharetras arcusque intende sonoros
insignemque animam leto demitte; sed illum,
pallidus Inachiis qui desuper imminet Argis,
dum morior, dispelle globum.’
Sors aequa merentes
respicit, ardentem tenuit reverentia caedis
Letoiden, tristemque viro submissus honorem
largitur vitae; nostro mala nubila caelo
diffugiunt, at tu stupefacti a limine Phoebi
exoratus abis. inde haec stata sacra quotannis
sollemnes recolunt epulae, Phoebeaque placat
templa novatus honos.

DSS no. 71. Translation can be found here.